فصلنامه پاتوبیولوژی مقایسه ای
سال سوم شماره 20 (تابستان 1385)

به منظور بررسی و شناخت ضایعات و تغییرات هیستوپاتولوژیک ناشی از متاپنوموویروس های طیور سرم هایی از 15 گله مرغ مادر گوشتی جمع آوری و مورد آزمایش الایزا گرفت. بدنبال آن علایم بالینی ، ضایعات کالبد گشایی و تغییرات هیستوپاتولوژیک در گله های مثبت ومنفی ثبت شد وداده ها با استفاده از نرم افزر SPSS آنالیز گردید.نتایج این مطالعه نشان داد که عفونت با متاپنوموویروس های طیور می تواند سبب علایم بالینی چون تورم سر و ملتحمه ، آبریزش رقیق از چشم ، خروج آکسودای آبکی تا چرکی از بین وعطسه و سرفه شود. همچنین تغییرات ماکروسکوپیک قابل توجه شامل حضور ادم ژلاتینی در زیر پوست سر،آماس ، پرخونی و اکسودا در بوقک میانی بینی و به میزان کمتر در سینوس اینفرا اربیتال ، اکسودای شفاف در نای و یه مقدار کم تحلیل رفتن اویدوکت بود.تغییرات میکروسکوپیک قابل توجه با استفاده از رنگ آمیزی Hematoxilin and Eosin و(H&E) در بافت های مختلف بوقک میانی بینی ،سینوس اینفرا اربیتال و نای شامل موترد زیر بود: پرخونی ، ادم ، پوسته پوسته شدن اپی تیلیوم و از بین رفتن مژکهای مخاط بینی ، افزایش فعالیت غدد هیپرپلازی غدد موکوسی ، نفوذ سلولهای آماسی تک هسته ای در زیر مخاط بوقک میانی بینی.این تغییرات به مقدار کمتر در سینوس اینفرااربیتال و نای مشاهده گردید اما در سایر قسمتهای مورد آزمایش مانندریه ، کبد، کلیه ، اویدوکت ،سکوم وطحال تغییرات عمده ای دیده نشد. همچنین مشخص گردید که اگرچه ضایعات حاصل از این ویروس اختصاصی نیست اما بررسی هیستوپاتولوژیک این ضایعات می تواند برای تایید تشخیص الایزا مورد استفاده قرار گیرد.

غدد فوق کلیوی متعلق به 700 راس گوسفند ذبح شده درکشتارگاه تبریز برای بررسی مورفولوژی ، بافت شناسی و نیز از لحاظ میکروسکوپ الکترونی مورد مطالعه قرار گرفت.میانگین وزن غدد 1/8 گرم بود. اندازه گیری سنبت مناطق کورتکس و مدولا با روش های مناسب انجام گردید. میانگین نسبت کورتکس و مدولا در این حیوان به ترتیب 82/92% و17/08% کل غده می باشد.همچنین میانگین ضخامت طبقات گلومرولر ،فاسیکولر و رتیکولر به ترتیب 13/5% و 69/5% و 17% تعیین گردید. مطالعه نشان داد که غده فوق کلیه گوسفند همانند گاو دارای دو نوع سلول روشن وتیره و در دو ناحیه داخلی تر منطقه قشری (ZG،ZF) می باشد و هر دونوع سلول حاوی مقادیر بسیار ناچیزی چربی در سیتوپلاسم خود می باشند. در رنگ آمیزی چربی بافت مشخص گردیدکه پراکندگی واکوئلهای چربی مشابه گاو بسیار اندک بوده ، بطوریکه در صورت وجود معمولا در ناحیه گلومرولر دیده می شوند و نواحی فاسیکولر و رتیکولر دارای مقادیر بسیار ناچیزی چربی می باشند. در مطالعات ریز بینی سلولهای ترشح کننده استروئیدی ، در بزرگنمایی کمتر به صورت یک سلول ترشحی همراه با مویرگهای سینوزوئیدی منفذ دار دیده می شوند. هسته سلولها با بیش از یک هستک واضح مشخص می باشند.سیتوپلاسم فراوان ،دارای اندکی قطرات چربی می باشد.میتوکندری های با اشکال متعدد ونامنظم سیتوپلاسم را اشغال کرده اند.این میتوکندری ها دارای کریستالهای توبولار و وزیکولار می باشند که در بزرگنمایی بالاتر بوضوح دیده می شوند.سیتوپلاسم دارای سیستم فراوانی از توری داخل سیتوپلاسمی صاف می باشد که تشکیل یک شبکه متذاکم توبولی را می دهد. دستگاه گلژی ،لایزوزومها و میکروبادی ها نیز دزاین سلولها مشاهده می گردند.نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که تفاوت بین سلولهای روشن وتیره در قشر غده فوق کلیه گوسفند،مربوط به اندامکهای درون سیتوپلاسمی آنها می باشد و هیچ ارتباطی به محتوای چربی سیتوپلاسم این سلولها ندارد.

این مطالعه به منظور تعیین اثرات نوروتوکسیک دزهای مختلف آکریل آمید (0.5و 5 ،50، 100 و500 میلی گرم/کیلوگرم وزن بدن درروز * 11 روز تزریق داخل صفاتی) بر هسته ها و نواحی مختلف تالاموس در رت به مرحله اجرا درآمده است. بدین منظور در CNS، رنگ آمیزی نقره به روش دی المس (Olmos amino- cupric silver stain de) بکار گرفته شد تا خصوصیات فضایی دژنرسانس آکسونی و پایانه ای در تالاموس قابل تشخیص و مشاهده باشد. به لین منظور تعداد 55 رت نر و بالغ (سویه ویستار و وزن تقریبی 250 گرم) انتخاب و به صورت تصادفی در 5 گروه تیمار، هریک شامل 10 رت(E،D،C،B،A) و یک گروه کنترل F شامل 5 رت تقسیم بتدی شدند. گروه های تیمار به ترتیب دزهای 0.5 و 5 ،50، 100 و 500 میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن در روز*11 روز (I.P) قرار گرفتند.به رتهای گروه کنترل روزانه 3 میلی گرم/ کیلوگرم وزن بدن در روز به مدت 11 روز محلول 0.9% سالین به صورت I.P تزریق می شد.اندازه گیری وزنهای بدن ، نحوه راه رفتن (Gait Scor) و فاصله پاهای عقب در هنگام فرود آمدن به عنوان معیارهایی برای ارزیابی پیشرفت نوروتوکسیسیتی بکار گرفته شدند. هر حیوان هر روز پیش از انجام تزریقات وزن کشی می شد. در ارزیابی gs ، مشاهده نحوه حرکت آزادانه در محوطه باز ( شامل آتاکسی ، لنگش و دور نگه داشتن پاهای عقب)و فاصله پاهای عقب در هنگام فرود آمدن ، 4 بار در طول مطالعه ( روزهای 3 و5 ،8، 11 ) به عنوان معیار های تشخیصی بکار گرفته و از 1تا4 طبقه بندی شد. پس از 11 روز تزریقات ، 2 رت از هر گروه برای مطالعه میکروسکوپ نوری (رنگ آمیزی نقره ای به روش دی المس)، به صورت تصادفی انتخاب ، تشریح و نمونه های مناسب از مخ برداشته شد.در نتایج بدست آمده تغییرات نورولوژیک رفتاری قابل ملاحظه ای در رتهای گروه A و B و F مشاهده نشد در حالیکه نوروتوکسیسیتی شدید در رتهای گروه C مشاهده شد. رتهای گروه D وE ظرف 2-1 ساعت پس از تزریق به دلیل توکسمی شدید تلف شده و از مطالعه خارج شدند.در مطالعات هیستوپاتولوژیک بر اساس روش دی المس ، اکسون ها و زوائد آرژیروفیلیک در مقاطع بافتی بدست امده از CNS رتهای گروه A و B و F مشاهده نشد، در حالیکه تغییرات آرژیروفیلیک متوسط تا شدیدی در هسته ها و نواحی مختلف مقاطع بافتی بدست آمده از CNS رتهای گروه C مشاهده شد.

ماندگاری یرسینیا انتروکولیتیکا در طی روند تولید و نگهداری پنیر سفید ایرانی و نیز تاثیر استارتر بر روی باکتری مزبور مورد مطالعه قرار گرفت. از آنجایی که این میکرو ارگانیسم قابلیت رشد وتکثیر در دمای 4-0 C را دارا است واز طرفی در شرایط PH اسیدی و حضور نمک مقاومت خوبی از خود نشلن می دهد لذا امکان رشد تزاید آن در شرایط یخچالی و در طی مدت زمان نگهداری پنیر جهت رسیدن وجود دارد. به منظور فعال سازی باکتری لیوفیلیزه شده رسینیا انتروکولیتیکا (سروتیپ O:3) در محیط آبگوشت BHI دوبار متوالی کشت ودر محیط BHI آگار نگهداری گردید. برای تعیین تعداد یرسینیا انتروکولیتیکا جهت تلقیح در شیر پنیر از روش اندازه گیری میزان کدورت لوله های حاوی کشت باکتری بوسیله اسپکتروفتومتر استفاده شد. باکتری مذبور به تعداد 105 در هر میلی لیتر به شیر پنیر تلقیح گردید.شیر کامل و پاستوریزه گاو با باکتری مزبور تلقیح وجهت پنیر سازی استفاده شد.پنیر سفید ایرانی به دو صورت با وبدون استفاده از استارتر تهیه گردید. در طی رند ساخت و نگهداری پنیر ، تعداد یرسینیا انتروکولیتیکا شمارش و پر گنه های آن به لحاظ خصوصیات بیوشیمیایی مورد تایید قرار گرفت. محتوای رطوبت ماده خشک ، نمک ومیزان PH پنیر ها نیز اندازه گیری شد. نتایج نشانگر افزایش تعداد یرسینیا انتروکولیتیکا در طی مرحله ساخت پنیر بود ولی پس از افزودن نمک و طی دوره نگهداری تعداد باکتری کاهش (P<0.05) پیدا کرد.مقدار کاهش بر حسب میزان فعالیت استارتر متفاوت بود.

به منظور تعیین تراکم حجمی ساختارهای مختلف بافتی پارانشیم و چهارچوب لوزالمعده در بوقلمون ، شش زوج بوقلمون نر و ماده 26 تا 30 هفته مورد مطالعه مورفومتری قرار گرفتند.پی از ذبح حیوانات ، غدد خارج و پس از ثبوت در محلول فرمالین بافر 10 درصد و تهیه بلوکهای پارافینی ،برشهای متوالی آماده شد و با هماتوکسیلین -ائوزین ، گوموری مخصوص سلولهای جزایر ومالدونادو رنگ آمیزی شدند.مطالعات موفومتریک شامل تعیین تراکم حجمی واحدهای ترشحی برون ریز، بافت درون ریز، مجاری ، عروق خونی و بافت همبند و درصد فراوانی آنها ، با استفاده از گراتیکول شطرنجی 5*5 و میکرسکوپ نوری انجام گرفت. نتایج نشان داد که بجز بافت برون ریز تراکم حجمی سایر ساختارهای بافتی غده در هر دوجنس در لوب شکمی بیشتر از لوب پشتی ولی تراکم حجمی بافت برون ریز در لوب پشتی در هر دو جنس بیشتر از لوب شکمی می باشد.تراکم حجمی بافت برون ریز، عروق خونی ومجاری غده در نرها بیشتر از ماده ها ولی تراکم حجمی بافت درون ریز و بافت همبند در ماده ها بیش از نرها می باشد. دراین تحقیق ، میانگین و درصد تراکم حجمی واحدهای ترشحی برون ریز در لوزالمعده بوقلمون 88/24% بافت درون ریز 6/75% ،بافت همبند 1/93% ،عروق خونی 1/56% ومجاری 1/74% بدست آمد.در لوزالمعده بوقلمون تولید آنزیم های هضمی بیشتر در لوبهای پشتی تولید هورمونها بیشتر در لوبهای شکمی صورت میگیرد.در بوقلمون های نر میزان تولید این آنزیم ها به دلیل سنگین تر بودن وزن بدن نسبت به ماد ها بیشتر است.

ترایکوفایتون منتاگروفایتیس درماتوفیتی با گسترش جهانی می باشد که عموما از انسانها وحیوانها جدا می گرددو موجب عفونت حاد یا مزمن می شود. این گونه دارای واریته های مختلفی بوده که از واریته های حیوانی وانسانی بسیار مهم بالینی آن می توان واریته اینتردیجیتال (واریته انسان دوست) و واریته های منتاگروفایتیس ،اریناسئی ، کوئین کیانوم (واریته حیوان دوست) را نام برد. در این تحقیق الگوهای پروتئینی ایزوله های این قارچ مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این بررسی 15 ایزوله ترایکوفایتون منتاگروفایتیس جدا شده از انسان و حیوان ایزوله های پس از کشت اولیه ، کشت انبوه ،صاف کردن و شستشو ، خرد گردیده و پس از افزودن آنتی پروتئاز جداسازی پروتئین ها بر روی اهنا انجام پذیرفت. برای تعیین الگوی پروتئینی از مایع رویی نمونه ها استفاده شد که با روش SDS-PAGE و رنگ آمیزی کوماسی بریلیانت بلو باندهای پروتئینی با اوزان مولکولی ،(100%)20 ،(100%)24 ،(73/3%)26 ،(40%)27 ،(100%)28/5 ،(53/3%)36 ،(46/6%)39 ،(100%)45 ،(26/6%)48 ،(80%)50 ،(100%)51/5 ،(13/3%)53 ،(73/3%)55 ،(100%)57/5 ،(26/6%)63 ،(46/6%)65 ،(60%)67 ،(26/6%)68 ،(100%)84 ، (100%)88 ،(20%)90 ،(40%)92 ،(46/6%)94 ،(100%)97 ،(33/3%)107 ،(100%)108 ،(046/6%)116 کیلو دالتون بدست آمد. در این مطالعه حداقل باندهای بدست آمده از ایزوله ها 14 باند و حداکثر 19 باند بودند.

هدف از انجام این مطالعه ، بررسی مقادیر الکترولیت ها ، غیر الکترولیت ها و آنزیمهای اصلی موجود در مایع سینوویال مفصل قلمی -بندانگشتی گاوهای نژاد هلشتاین ،دورگ وبومی می باشد. در بررسی حاضر مایع سینوویال از مفصل قلمی بند انگشتی اندام حرکتی قدامی 33 راس گاو نژاد هلشتاین ، دورگ وبومی در سمنان جمع آوری گردید و مقدار کلسیم ،فسفر ، سدیم وپتاسیم (برحسب میلی مول در لیتر) پروتئین تام ( برحسب دردسی لیتر) گلوگز ، ازت اوره ، مواد ازته غیر پروتئینی و اسید اوریک (برحسب میلی گرم در دسی لیتر)، لاکتات دهیدروژناز ، آسپارتات آمینو ترانسفراز و آلانین آمینو ترانسفراز ( برحسب واحد بیم المللی در لیتر) تعیین شد. گاوها به دو گروه نر(26=تعداد) و ماده (تعداد=7) تقسیم شدند. همچنین نمونه ها از اندام قدامی حرکتی چپ و راست اخذ گردید. میانگین وانحراف معیار مقادیر به ترتیب 0/084 ± 1/04 ،0/098±2/16 ،7/45±101/69 ،0/43±2/97 ، 1/45±61/31 ، 0/66 ±8/9 ،0/75±19/52 ، 0/041±0/92 ، 3/26±149/56 ،0/78±13 ، 0/20±19 بود.بین میزان پارامترها در مایع سینوویال در مفصل قلمی بند انگشتی دراندام حرکتی قدامی راست وچپ ، جنس های نر وماده در گاوهای هلشتاین ،دورگ و بومی هیچگونه اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.(p>0.05).

از 110 نمونه ریه های مبتلا به ضایعه پنومونی در کشتارگاه های استان تهران (زیاران ،میثم واراک) در سنین مختلف ،27 ریه دارای آثار پاتولوژیک شبیه به پنومونی بینابینی جمع آوری شد ومورد بررسی آسیب شناسی ، باکتری شناسی ، انکل شناسی و قارچ شناسی قرار گرفت و در انتهای نتایج زیر بدست آمد؛ اغلب ضایعات ماکروسکوپیک در لوبهای قدامی- شکمی ایجاد شده بود.9 مورد از ریه های مورد بررسی (33/3 درصد) از نظر میکروب شناسی مثبت بودند که از این تعداد ، 3 مورد (11/1 درصد) E.coli ، 2 مورد (7/4 درصد) کلستریدیوم ، 2 مورد پاستورلاهمولیتیکا (7/4 درصد) و از 2 مورد (7/4 درصد)مایکوپلاسما جدا گردید. ریه های مشکوک ، همگی ضایعات پنومونی بینابینی مزمن را نشان دادند و در برخی موارد برنکو پنومونی چرکی (51/8 درصد) نیز علاوه برآن مشاهده گردید. ضمنا در هیچکدام از نمونه ها ضایعه قارچی و انگلی دیده نشد.

به منظور تعیین شکل ظاهری غده ،تعیین وزن واندازه غده وقسمتهای مختلف آن و نسب آنها به کل بدن ، لوزالمعده 12 گوسفند نژاد مهربان در چهار گروه سنی جنین ،نوزاد ، بالغ جنسی و بالغ جسمی مورد مطالعه ماکروسکوپی قرار گرفتند.در هرگروه سنی 3 حیوان مورد بررسی قرار گرفت. تعیین سن در گروه سنی جنین (2/5 تا 3 ماهه ) از طریق اندازه گیری Crown-rump و در گروه های سنی نوزاد (1 تا 7 روزه)، بالغ جنسی (6تا 7 ماهه) و بالغ جسمی (3 سال) از راه فرمول دندانی صورت گرفت. حیوانات توزین و پس از کشتن آنها به روش انسانی ،محوطه شکمی آنها باز و از غده در موقعیت طبیعی عکسبرداری صورت گرفت.سپس غده توزین و پس از تعیین قسمتهای مختلف غده در آزمایشگاه ،هر یک از آنها نیز جداگانه توزین و اندازه گیری شد. نتایج مشخص نمود که غده در تمام گروه های سنی از سه قسمت بدنه ، لوب چپ و راست تشکیل شده است که اندازه و وزن لوب راست نسبت به کل غده در تمام گروه های سنی بیشترین درصد ، و بدنه غده کمترین درصد را دار است. با افزایش سن و وزن حیوان ، نسبت وزن غده به وزن بدن ونیز وزن قسمتهای مختلف غده به وزن کاهش میابد.

یک قلاده گربه نر، 2/5 ساله مخلوط بومی به کلینیک تخصصی دامهای کوچک دانشگاه آزاد اسلامی شهر کرد واقع در اصفهان ارجاع گردید. در معاینه اول افزایش ضربان قلب و تعدا تنفس ، مخاطات ملتحمه ، لثه و حتی پوست ناحیه داخلی گوشها به شدت ایکتر و زردی آن کاملا مشهود بوده ، مشاهده گردید. متعاقب انجام آزمایشات پاراکلینیکی از جمله آزمایش تشخیص تقریقی گلبولهای قرمز و شمارش کلی گلبولهای قرمز وسفید، تغییراتی به شکل کاهش شدید هماتوکریت(PCV) ، کاهش کلی گلبولهای قرمز وسفید، افزایش محسوس نوتروفیل ها و کاهش لنفوسیت های خونی مشاهده گردید. در گسترش مستقیم اجرام مشکوکی در داخل گلبولهای قرمز به اشکال نقطه ای ،دایره ای و راد(Rod) ، مشاهده گردید که پس از ارجاع گسترش مستقیم به آزمایشگاه تخصصی انگل شناسی دامپزشکی ،این اجسام خارجی هموبارتنلا فلیس تشخیص داده شد. متعاقب رادیوگرافی از قفسه صدری و محوطه شکمی تغییرات غیر نرمالی مشاهده نگردید. متعاقب تشخیص هموبارتونلوزیس شروع به درمان اختصاصی آن که استفاده ازترکیبات تتراسیکلین ، سرم درمانی و استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها به مدت 20 روز بوده ، نمودیم و پس از درمان(20 روز بعد) مجددا حیوان به کلینیک ارجاع شدو مشاهده گردید که کلیه علائم زردی از بین رفته ودر گسترش خونی هم دیگر اجرام داخل گلبولهای قرمز مشاهده نشد و هماتوکریت هم به حد نرمال رسیده بود.